eye

База данных «Человек года Витебщины»

type your text for first image here

База данных «Человек года Витебщины»

База данных «Прыдзвінскі край: гісторыя і сучаснасць»

type your text for second image here

База данных «Прыдзвінскі край: гісторыя і сучаснасць»

База данных «Витебщина: документальное наследие»

type your text for third image here

База данных «Витебщина: документальное наследие»

База данных «Художники Витебщины»

type your text for 4th image here

База данных «Художники Витебщины»

База данных «Афганистан. Без права на забвение»

type your text for 5th image here

База данных «Афганистан. Без права на забвение»

База данных «Каталог подписных изданий»

type your text for 7th image here

База данных «Каталог подписных изданий»

База данных «Вызваленне Віцебшчыны. 1943–1944»

type your text for 8th image here

База данных «Вызваленне Віцебшчыны. 1943–1944»

Виртуальный проект «Витебщина в войне 1812 года»

type your text for 9th image here

Виртуальный проект «Витебщина в войне 1812 года»

Виртуальный проект «Святые покровители Витебщины»

type your text for 10th image here

Виртуальный проект «Святые покровители Витебщины»

Виртуальный проект «Военные дороги библиотекарей Витебщины»

type your text for 11th image here

Виртуальный проект «Военные дороги библиотекарей Витебщины»

База данных «Рэгіянальны архіў перыядычных выданняў»

type your text for 12th image here

База данных «Рэгіянальны архіў перыядычных выданняў»

  • banner-95-library-2024
  • banner-Bykov-2024

 

  • anons-07 12 2024
  • anons-KRASNOVSKAYA
  • anons-Nikitina
  • anons-vzglyad-iznutri
  • anons-ExLibris
  • anons-presidential library
  • anons-litres
  • anons-elib-nlb
  • shkola-mastak
  • anons-echz
  • АНОНС
  • АНОНС
  • АНОНС
  • АНОНС
  • АНОНС
  • АНОНС
  • АНОНС
  • АНОНС
  • АНОНС
  • АНОНС

banner-god-kachestva-2024
banner-80-vyzvalennya-Belarusi-2024

Дарогамі Быкава

banner-Bykov-2024

 
Беларускія мясціны, звязаныя з Васілём Быкавым
 

Жыццё Васіля Быкава – яркі прыклад таго, як хлопца з простай беларускай вёсачкі вядомым зрабіў талент. Яго лёс – бясконцая барацьба з жыццёвымі парадоксамі. Барацьба мастака, франтавіка, грамадзяніна. Яна распачалася, бадай, яшчэ з галоднага дзяцінства, з першага дня жыцця – 19 чэрвеня 1924 года – у вёсцы Бычкі на Ушаччыне. У гады Васілёва маленства яго вёска была глухім кутком. Цяпер, вядома, многа перайначылася, але пэўныя сляды тых ужо даўніх часоў усё ж засталіся. «Бычкі ў купчастых ліпах, у перастарэлых ігрушынах. Яшчэ моцная хата, былая пачатковая школа, дзе канчаў Васіль першы клас» – так пісаў пра радзіму Васіля Быкава яго сябра Рыгор Барадулін.

Вось што ўспамінае Васіль Уладзіміравіч пра свае родныя мясціны ў кнізе «Доўгая дарога дадому»: «Наш падворак у вёсцы быў крайні, далей – поле і парослы алешнікам ды ляшчыньнікам роў. З тым ровам найперш зьвязанае маё маленства; у ім, асабліва ўлетку, было безьліч зманлівага і цікавага. Там зьліваліся дзве ручаіны, утвараючы вадзяныя запруды на камянях, сцежку заўсёды перакопвалі кратовыя норы, крыху далей, на схіле, зеўрала барсукова нара, а ўнізе, пад абрывам, бруіла з-пад камянёў крынічка. Усе даваенныя гады мы бралі з яе ваду, якую, аднак, ня дужа лёгка было цягаць па крутых сцежках, асабліва ўзімку. Але калодзежу на падворку мы ня мелі, а вада з крынічкі была дужа добрая – чыстая, заўсёды сьцюдзёная і смачная, як казала маці».

Дзяцінства Васіля Быкава было беднае, «...скупое на радасці і труднае, як і ўвесь той час. Часта жылося ў непаладках, нястачы...».

Першую жыццёвую праўду Васіль Уладзіміравіч спасцігаў ад сваіх бацькоў – працавітай і руплівай Ганны Рыгораўны і Уладзіміра Фёдаравіча.

У сямнаццацігадовым узросце пісьменнік пайшоў на фронт. Пасля вайны служыў у Балгарыі, потым – на Украіне. Калі ўдалося нарэшце дэмабілізавацца, прыехаў у разбомблены Мінск. Хацеў ажыццявіць мару стаць мастаком. Яму параілі ўладкавацца ў Гродна ці Брэсце, дзе былі моцныя мастакоўскія калектывы. Васіль Уладзіміравіч выбраў Гродна. У 1947 г. ён прыехаў у гэты ўтульны горад на Нёмане, які прыйшоўся творцу даспадобы. Спадабалася старая архітэктура, пакручастыя вулачкі.

У 1949 г. пісьменніка зноў прызвалі ў армію, дзе ён праслужыў яшчэ 6 гадоў. І, калі ў 1955 г. звольніўся ў запас, зноў апынуўся ў Гродне. На гэты раз затрымаўся тут на два з лішнім дзесяцігоддзі. Працаваў спачатку ў газеце «Гродзенская праўда», потым быў сакратаром абласнога аддзялення Саюза пісьменнікаў Беларусі.

За час пражывання Васілём Быкавым ў горадзе на Нёмане была напісана даволі вялікая колькасць ваенных аповесцей: «Жураўліны крык», «Трэцяя ракета», «Альпійская балада», «Мёртвым не баліць», «Праклятая вышыня», «Сотнікаў», «Абеліск», «Дажыць да світання», «Воўчая зграя», «Яго батальён».

У 1977 г. Васіль Уладзіміравіч пераехаў у Мінск. Там былі створаны аповесці «Знак бяды», «Аблава», «У тумане» і многія іншыя творы.

У 1990-я гады пісьменнік быў катэгарычна супраць аўтарытарнага кіравання. У знак пратэсту выехаў з краіны і пяць гадоў пражыў у Фінляндыі, Германіі, Чэхіі. Але ў 2003-м годзе, смяротна хворы, не стаў чапляцца за еўрапейскую медыцыну і вярнуўся на Радзіму. «Васіль, ты надоўга?» – спытаў у яго Генадзь Бураўкін. «Назаўсёды» – адказаў Васіль Быкаў.

Сёння ўшанаваць памяць пра народнага пісьменніка Беларусі можна, наведаўшы сядзібу-музей на яго радзіме ў в. Бычкі Ушацкага раёна і музей-дачу ў Ждановічах-6 пад Мінскам.

Сядзіба-музей была заснавана ў 2004 г. Размешчана яна ў адноўленым будынку сям'і пісьменніка. На тэрыторыі сядзібы – хата, у якой прайшло дзяцінства Васіля Уладзіміравіча, хлеў, гумно. Захавана ўнутранае ўбранства даваеннага сялянскага побыту. Агульная плошча дома складае ўсяго 45,1 м2 (жылы пакой, кухня і сені). Вакол яго – дрэвы, пасаджаныя бацькам Васіля Быкава.

У музеі змешчаны дакументы, фотадакументы, аўтабіяграфічныя матэрыялы, літаратурныя выданні. Захоўваюцца таксама кнігі з аўтографамі паэтаў і пісьменнікаў Беларусі, Расіі, Украіны і інш. Сярод экспанатаў – копіі малюнкаў і асабістыя рэчы Васіля Уладзіміравіча.

Экспазіцыя сядзібы-музея штогод папаўняецца новымі экспанатамі.

Калі Васіль Быкаў жыў у Мінску, ён любіў бываць на дачы ў Ждановічах-6. Зараз там створаны мемарыяльны музей. Ён быў адчынены 19 чэрвеня 2014 года да 90-годдзя пісьменніка. Музей-дача дае ўяўленне пра дачны побыт творцы ў 1985–1998 гг., пра тое, якім Васіль Уладзіміравіч быў у штодзённым жыцці. Тут захавалася мэбля і прадметы побыту, якімі ён карыстаўся. Таксама ў музеі можна ўбачыць карціны, створаныя ўласнаручна пісьменнікам, малюнкі, чарнавікі, ліст А. Твардоўскага да Быкава, кнігі з аўтографамі і карціны, сувеніры, падораныя сябрамі. Супрацоўнікі музея імкнуліся пакінуць усё так, як было пры жыцці Васіля Быкава.

У Мінскай вобласці, у райцэнтры Старыя Дарогі, на тэрыторыі прыватнага Музея выяўленчага мастацтва, 19 чэрвеня 2003 года з нагоды дня нараджэння Васіля Уладзіміравіча быў адкрыты памятны знак. Пры жыцці помнік ставяць толькі лепшым з лепшых... Гранітны камень з бронзавым барэльефам выдатнага пісьменніка стаіць зараз у музеі побач з іншымі памятнымі знакамі ў гонар знакамітых беларусаў.

 


01

Бугаёў, Д. Я. Васіль Быкаў : нарыс жыцця і творчасці / Д. Я. Бугаёў. – Мінск : Народная асвета, 1987. – 207 с.

 

У кнізе аўтар асвятляе жыццёвы і творчы шлях пісьменніка Васіля Быкава, паказваецца яго пісьменніцкая адметнасць, яго роля ў адлюстраванні народнага подзвігу ў барацьбе з фашызмам.


02

Шапран, С. Васіль Быкаў : гісторыя жыцця ў дакументах, публікацыях, успамінах, лістах : у 2 ч. / С. Шапран. – Мінск ; Гародня, 2009. – Ч. 1. – 734 с.

 

Дадзенае выданне – першая спроба стварэння своеасаблівай энцыклапедыі Васіля Быкава ці дакументальнага біяграфічнага летапісання народнага пісьменніка Беларусі.


03

Мяснікоў, А. Ф. Сто асоб беларускай гісторыі : гістарычныя партрэты / А. Ф. Мяснікоў. – Мінск : Литература и Искусство, 2008. – 344 с. : іл.

 

Выданне змяшчае біяграфічныя партрэты вялікіх і знакамітых асоб Беларусі: уладароў, асветнікаў, гісторыкаў, дойлідаў, пісьменнікаў, мастакоў і інш.


04

Наш Быкаў : кніга ўспамінаў / уклад. Г. Бураўкін. – Мінск : Кніга, 2004. – 496 с.

 

У кнізе змешчаны ўспаміны беларускіх пісьменнікаў пра знаёмства з Васілём Быкавым.


05

Быкаў, В. Праўдай адзінай : літаратурная крытыка, публіцыстыка, інтэрв'ю / В. Быкаў. – Мінск : Мастацкая літаратура, 1984. – 262 с.

 

Кнігу складаюць літаратурна-крытычныя і публіцыстычныя артыкулы і выступленні, інтэрв'ю, эсэ народнага пісьменніка Беларусі Васіля Быкава.


06

Быкаў, В. У. Доўгая дарога дадому : кніга ўспамінаў / В. У. Быкаў. – Минск : Кніга, 2002. – 544 с.

 

У кнізе змешчаны ўспаміны народнага пісьменніка Беларусі Васіля Быкава пра асабіста перажытае амаль за 70 гадоў яго багатага падзеямі жыцця. У цікавай аўтарскай манеры вядомы пісьменнік распавядае пра найбольш яркія старонкі сваёй біяграфіі, дае ацэнку грамадска-палітычным і культурным працэсам.


 

ЛІТАРАТУРА

1. Адамовіч, Г. Васіль Быкаў – вялікае сэрца народа / Г. Адамовіч // Роднае слова. – 2013. – № 6. – С. 3–5.

2. Бугаёў, Д. Васіль Быкаў : нарыс жыцця і творчасці / Д. Бугаёў. – Мінск : Народная асвета, 1987. – 207 с.

3. Будовіч, Я. Дом, які пабудаваў Васіль Быкаў / Яна Будовіч // Літаратура і мастацтва. – 2021. – 30 крас. – С. 4.

4. Буран, В. Васіль Быкаў : нарыс творчасці / В. Буран. – Мінск : Мастацкая літаратура, 1976. – 232 с.

5. Быкава Васіля сядзіба-музей // Культура Беларусі : энцыклапедыя : [у 6 т.] / рэдкал.: Т. У. Бялова [і інш.]. – Мінск : БелЭн імя П. Броўкі, 2011. – Т. 2 : Б–Г. – С. 129.

6. Быкаў, В. Праўдай адзінай : літаратурная крытыка, публіцыстыка, інтэрв'ю / В. Быкаў. – Мінск : Мастацкая літаратура, 1984. – 262 с.

7. Васіль Быкаў (1924–2003): талент мужны, непаўторны // Сто асоб беларускай гісторыі : гістарычныя партрэты / А. Мяснікоў. – Мінск : Литература и Искусство, 2008. – С. 305–308.

8. Драпко, А. Памяць пра класіка / Алена Драпко // Звязда. – 2020. – 11 верас. – С. 2.

Мемарыяльная дошка Васілю Быкаву ўстаноўлена ў Мінску.

9. Дубашынскі, Р. Ю. Быкаў Васіль Уладзіміравіч / Р. Ю. Дубашынскі // Культура Беларусі : энцыклапедыя : [у 6 т.] / рэдкал.: Т. У. Бялова [і інш.]. – Мінск : БелЭн імя П. Броўкі, 2011. – Т. 2 : Б–Г. – С. 129–130.

10. Залоска, Ю. Дыялогі з Васілём Быкавым : інтэрв'ю, эсэ / Ю. Залоска. – Мінск : Мастацкая літаратура, 1995. – 95 с.

11. Князева, І. Музей – разгорнутая кніга : музей-дача Васіля Быкава ў Ждановічах – філіял Дзяржаўнага музея гісторыі беларускай літаратуры / Ірына Князева // Роднае слова. – 2021. – № 6. – С. 7–9.

12. Наш Быкаў : кніга ўспамінаў / уклад. Г. Бураўкін. – Мінск : Кніга, 2004. – 496 с.

13. Рублеўская, Л. І. Са Ждановічаў праз Віцебск ва Ушачы... : падарожжа па быкаўскіх мясцінах / Людміла Рублеўская // Звязда. – 2023. – 15 чэрв. – С. 13.

14. Цялятка, А. Ад удзячных землякоў / А. Цялятка // Народная газета. – 2004. – 22 чэрв. – С. 3.

15. Шапран, С. Васіль Быкаў : гісторыя жыцця ў дакументах, публікацыях, успамінах, лістах : у 2 ч. / С. Шапран. – Мінск : Гародня, 2009. – Ч. 1. – 734 с.

16. Шапран, С. У. Музейныя адрасы Васіля Быкава / Сяргей Шапран // Роднае слова. – 2021. – № 6. – С. 3–6 ; № 7. – С. 15–20.